جوان آنلاین: یکی از بزرگ‌ترین معضلات مهاجرت از روستا به شهر‌ها این است که در حومه شهر‌های بزرگ، شهرک‌هایی اقماری با جمعیتی ضعیف و محروم شکل می‌گیرد. از مهم‌ترین مشکلات حاشیه‌نشین‌ها هم باید به بروز آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد. با اینکه همیشه اعلام می‌شود، لازم است رویکرد‌ها و راهکار‌های مناسبی در جهت رفع این معضلات و آسیب‌ها ارائه شود، اما در عمل اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. ولی حالا تعدادی از گروه‌های جهادی خدمات‌رسانی به ساکنان مناطق کم‌برخوردار را با آسیب‌شناسی معضلات و برنامه برای مدیریت و کاهش آسیب‌های اجتماعی پیش می‌برند. به سراغ سیدمحمد جوانمرد، مسئول گروه جهادی «صدای عدالت» رفتیم که به همراه دیگر دوستانش در منطقه «شهرری» تهران مشغول فعالیت و کمک به خانواده‌ها در جهت حفاظت فرزندان‌شان در مقابل آسیب‌های اجتماعی هستند.
ابتدا بفرمایید نگاه شما به آسیب‌های اجتماعی چطور است و فکر می‌کنید مدیریت یا کاهش آنها با اقدامات یک گروه جهادی امکانپذیر است؟
برای شناخت آسیب‌های اجتماعی و مدیریت آنها باید هم کار‌های تحقیقاتی درستی انجام شود و هم برنامه‌ریزی‌های کارشناسانه صورت بگیرد تا بتوان به نتایج ایده‌آل رسید.
برخی از این راهکار‌ها در کتاب‌ها و به صورت نظری آمده است، اما روش‌های عملی و تدوین برنامه‌های عملیاتی و اجرایی کردن آنها برای کاهش آسیب‌های اجتماعی یک امر مهم و ضروری به نظر می‌رسد. موضوع بسیار ارزشمندی که مدت‌هاست در اقدامات گروه‌های جهادی و افراد فعال در آنها به چشم می‌خورد. بسیجیان و جهادگرانی که پیوسته به تربیت نفس می‌پردازند و دغدغه رفع مشکل هموطنان کم‌برخوردار و نیازمندشان را دارند.
جوانان عاشقی با روحیه جهادی و خستگی‌ناپذیری در تمام عرصه‌ها وارد شده و برای خدمات‌رسانی‌هایشان وقت و زمان و مکان نمی‌شناسند.
شما در چه مناطقی حضور داشته و به ارائه خدمت پرداخته‌اید؟
تقریباً در تمام شهر‌ها و حتی روستا‌ها می‌توان رد پایی از آسیب‌های اجتماعی دید. اما در پایتخت، یکی از مناطقی که با آسیب‌ها و مسائل و معضلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند «شهرری» است. منطقه‌ای در قلب تهران با محلات مربوط به خودش که از حداقل‌ترین امکانات در جهت رشد فکری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیز بهره نمی‌برد. بر همین اساس گروه‌های جهادی مختلفی در مناطق محروم و کم‌برخوردار شهرری فعال هستند. مثل گروه جهادی «صدای عدالت» که مسئولیت رسیدگی به وضعیت خانواده‌های نیازمند را بر عهده گرفته و به آنها سرکشی می‌کند.
از روز‌های اول شروع به کار و تصمیم‌تان برای ورود به مسائل و آسیب‌های اجتماعی بگویید.
چون بنده مدت‌ها فرمانده پایگاه بسیج یکی از مساجد مناطق جنوبی تهران بودم، کار‌های زیادی انجام داده و از بسیاری موضوعات آگاه هستم. به همین خاطر مدت‌ها بود که در کنار برگزاری اردو‌های جهادی به وضعیت نوجوانان و جوانان هم توجه ویژه‌ای داشتیم و تأمین نیاز‌های عاطفی را در اولویت قرار داده بودیم. بچه‌های گروه هم مدت‌هاست که در کنار اردو‌های جهادی، در شهرک‌های اطراف خودشان، نیاز‌های شهروندان و نوجوانان و جوانان را مورد توجه قرار داده‌اند.
آنچه مهم است اینکه بدانیم در قلب مذهبی شهر تهران، محله‌هایی وجود دارد که از ابعاد مختلف و حوزه‌های متفاوت ارزیابی شده و نمره میانگین مناسبی ندارند و اگر بخواهیم فقر را در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و... در نظر بگیریم متأسفانه این محله‌ها زیر خط فقر هستند.
چطور شد که کارهایتان را در مسجد متمرکز کردید؟
از سال ۱۳۹۵ بود که بر اساس رسالت و نیت‌الهی گروه، خدمت‌رسانی‌ها را به منظور گره‌گشایی از مشکلات مردم این منطقه آغاز کردیم. در روز‌های نخست هدف‌مان را روی ساخت مسجد متمرکز کرده بودیم. در سال ۹۷ مسجد ساخته شد و برای افتتاح، نماز جماعتی را در این مکان مقدس برپاکردیم. وجود مسجد و برگزاری نماز در محله و همچنین تبدیل این مکان به عنوان محلی برای رفع مشکلات و باز کردن گره‌های افراد، گام خوب و مفیدی بود که برداشته شد. با توجه به نیاز منطقه به شبکه درمان و آموزش بهداشت، دو سال بعد یعنی در سال ۹۹ اقدام به ساخت یک مرکز بهداشتی کردیم که مشکلات زیادی را رفع کرد. همانطور که می‌دانید، ورزش برای درمان بیماری‌های روح و جسم انسان مؤثر است به همین خاطر یک باشگاه ورزشی و مکانی برای تفریح و ورزش ساکنان این محل احداث کردیم.
معمولاً هزینه ساخت‌و‌ساز‌ها و تأمین مصالح به چه صورت انجام می‌شود؟
همه خوب می‌دانیم که قیمت‌ها ثبات ندارند و برای کار‌های عمرانی باید حتماً سرمایه خوبی در دست باشد. بر همین اساس بودجه ساخت و تشکیل این مراکز به صورتی نبود که این کار را بتوان با کمک یک ارگان یا نهاد پیش برد. در اجرای موفق این طرح‌ها، سپاه، بسیج و به خصوص مردم خیر و کمک‌رسان، نقش مهمی داشتند. اینگونه کار‌ها و اقدامات از عهده یک مرکز یا نهاد خاص به تنهایی بر نمی‌آید و لازم است آنها با همکاری و مساعدت یکدیگر وارد میدان شوند. هر چند در بازسازی‌ها و اجرای طرح‌ها، حضور خیرین و مشارکت مردم، نقش بسیار مهمی دارد.
نحوه برنامه‌ریزی‌های گروه چطور است و کار‌ها به چه صورت تقسیم شده و پیش می‌روند؟
به طور معمول، پایگاه‌های بسیج به صورت گروهی و با مشورت اعضا تصمیم‌گیری می‌کنند. در پایگاه ما هم طرح‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از آنها می‌توانند به اتفاق بزرگی ختم شوند. در مورد این طرح‌ها و اجرای آنها، جلسه‌های زیادی گذاشته شد. از جمله مهم‌ترین طرح‌های پایگاه بسیج می‌توانیم به ایجاد کارگروه در ابعاد مختلف اشاره کنیم. بعد از جلسات زیادی که در مسجد برگزار شد، نهایتاً ۱۲کارگروه ایجاد شد که این کارگروه‌ها در مناطق محروم مستقر شده‌اند. هر کارگروه فعالیت و اقدامات خاصی را به طور ویژه در دستور کار دارد.
لطفاً در مورد این کارگروه‌ها بیشتر توضیح دهید.
نحوه روی کار آمدن این کارگروه‌ها و انجام اقدامات و فعالیت آنها پروسه خاصی است. ابتدا به همت نهاد بسیج، سپاه و تمام دوستانی که در قرارگاه‌های مختلف حضور دارند، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شد. این قرارگاه‌ها شامل قرارگاه شهید غلامی، قرارگاه تحول اجتماعی و محله اسلامی در چند منطقه از شهرری است که هم اکنون با تمام قوا مشغول خدمات‌رسانی هستند.
در اصل ۱۲کارگروه متشکل از تمام نهاد‌های خدمت‌رسان شامل بسیج، سپاه و نیرو‌های مردمی وجود دارد که می‌دانند چه وظیفه‌ای بر عهده آنهاست. آنها مشکلات و معضلات و کمبود‌ها را در حوزه‌های مختلفی مثل بهداشت، خیریه، ورزش، اعتیاد، امنیت، جوانان و... دسته‌بندی کرده و به صورت زیربنایی به رفع آنان می‌پردازند.
آیا تمام کار‌ها و برنامه‌هایتان نتیجه داده و به موفقیت رسیده‌اند؟
ما نمی‌توانیم برای همه کار‌ها نمره بالا در نظر بگیریم، چون معتقدیم همیشه و در تمام پروژه‌ها موفقیت کارگروه‌ها نسبی است و درصد به نتیجه رسیدن‌شان متفاوت. اینطور نیست که همه به صورت مساوی و صددرصد شبیه هم کار کنند. اما از آمار‌ها و گزارش‌هایی که از مناطق محروم می‌رسد، گروه‌های جهادی توانسته‌اند در اکثر برنامه‌ها و طرح‌ها و پروژه‌هایی که به اجرا در آورده‌اند، نتایج مطلوبی به دست بیاورند.
شناخت درباره نوع خدمتی که قرار است در منطقه‌ای ارائه شود، در مثمرثمر بودن فعالیت‌ها کمک شایانی کرده و نگاه برنامه‌ریزان برای آینده را بازتر می‌کند.
در چنین شرایطی جهادگران خوب می‌دانند چه می‌خواهند و برای رسیدن به هدف چه‌کاری باید بکنند.
هر کارگروه چند نفر است؟
در مورد نحوه تشکیلات کارگروه‌ها لازم است، بیان کنم این مجموعه متشکل از گروه‌های چند نفری است. نکته‌ای که مهم است اینکه این کارگروه‌ها باید متشکل از افراد بومی منطقه باشند. برای مثال، اگر کارگروه مرتبط با پایگاه بسیج باشد، کارگروه امنیت یا حقوقی نام دارد. اگر کارگروه خیریه باشد، در جهت کمک به مردم و کار‌های خیر و خداپسندانه فعالیت‌هایی انجام می‌دهد. مهم‌ترین بخش هم اینجاست که بازوی محرک تمام کارگروه‌ها بسیج و سپاه بوده و همیشه ما را در مسیر حرکت‌مان همراهی می‌کنند.
در مورد نفرات کارگروه ها، به دلیل جهادی بودن کار، تعداد متغیر است. تمام افراد در این کارگروه‌ها به فعالیت و کمک رسانی در عرصه‌های مختلف مشغول هستند و هیچ درآمد و هزینه‌ای را کسب نمی‌کنند. کسانی که در این کارگروه‌ها مشغول به کار هستند، باید بتوانند از وقت و مال خود برای رضای خداوند و خدمت به مردم استفاده کنند.
مطمئناً هر کارگروه متشکل از افراد متخصص و تحصیل کرده همان رشته است؟
بله. مثلاً در کارگروه حقوقی لازم است افرادی که در این بخش مشغول به کار هستند در زمینه علم حقوق، تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی داشته باشند. در این منطقه ممکن است افرادی با تحصیلات پایین‌تر در این رشته حضور داشته باشند، به همین دلیل باید با افرادی خارج از منطقه ارتباط بگیریم.
یا در بحث اشتغال، دوستانی که در کارگروه حضور دارند، اغلب با تجربه کارآفرینی و انجام اقدامات بزرگ دور هم جمع شده‌اند.
این افراد تجربه‌های خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. این اشتراک تجارب زمینه مساعدی را برای رشد در این عرصه فراهم کرده و نتایج مثبتی دارد.
اینکه چه افرادی بتوانند در این کارگروه‌ها شرکت کنند، از نظر سنی متفاوت است، اما در واقع می‌توان گفت محدوده سنی این افراد، از هفت سال تا ۷۰ سال است. هر کسی می‌تواند بر اساس توانمندی‌هایش تأثیرگذاری داشته باشد و بر مبنای اطلاعات موجود عمل و اقدام نماید.
